İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin İşyeri Hekimleri Derneği ile yürüttüğü, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin finansal desteği ile sürdürülen "Maden Sektöründe Çalışanların Psikososyal Risklerinin Değerlendirilmesi ve Önlenmesine Yönelik İşyeri Hekimlerinin Kapasitesini Geliştirme Projesi”nin (İş’te Psikososyal Sağlık ve Güvenlik Projesi) kapanış toplantısı Zonguldak’ta Zonguldak Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü Konferans Salonu’nda gerçekleşti.
Maden sektöründe çalışma hayatının psikolojik sağlığı bozan etkilerini ele alan projenin çıktılarını paylaşan Proje Yürütücüsü ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Örgütsel Psikoloji Yüksek Lisans Programı Direktörü Doç. Dr. İdil Işık, “Taş kömürü işletmelerinde bin 200 madenciyle saha araştırması yaptık. Hem kamuda hem de özel sektör madenlerinde çalışanlarla görüştük. Şu an sağlıklı bir şekilde işlerine devam edenler kadar iş kazalarına bağlı olarak kalıcı sakatlık geliştirmiş olan kişilerle de çalışmalar yaptık. Buradan edinilen bulgular aslında işletmelerin çalışanına sahip çıktığı ve koruyucu, kollayıcı olduğu bir yaklaşıma da ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Araştırmamız fiziksel güce dayalı bir iş yapan madencilerin çalışırken duygusal anlamda da zorlandıklarını, ağır bir iş kolunda çalışmanın getirdiği duygusal yükümlülüklerinin fazla olduğunu ortaya koydu. Zonguldak havzasındaki psikososyal risk orta seviye risk dediğimiz bir seviyede karşımıza çıkıyor. Çalışanların periyodik sağlık muayenelerine psikolojik sağlık değerlendirmelerinin de dahil edilmesi gerekiyor.
Havzanın getirdiği birtakım kaynaklar var. Madencilikte birbirini desteklemek sosyal destek, topluluk duygusu, bölgenin kendisinin getirmiş olduğu ilişki ağları bu zorluklarla başa çıkma olanağı tanıyor.” dedi.
Projenin Zonguldak’taki kapanış toplantısında İşyeri Hekimleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Bilginer Dinke, 6 Şubat 2023’te yaşanan deprem sonrası, bölgede yaptıkları çalışma esnasında, madencilerin arama ve kurtarma operasyonlarında üstlendikleri değerli katkının altını çizdi. Zonguldak Valisi Mustafa Tutulmaz ise açılış konuşmasında maden işletmelerinde psikososyal risklerin dikkate alınmasının gerekli olduğuna ve bu çalışmaya Zonguldak’ın ev sahipliği yapmasının kritik önemine vurgu yaptı.
8 bin 388 çalışana psikososyal risk değerlendirmesi yapıldı
Projenin tüm çıktılarından elde edilen bulgular, gelecekte hazırlanabilecek “psikososyal risklerin yönetilmesine dair yönetmelik” için bir rehberde toplanacak. Bu rehber, iş yaşamında çalışanların psikolojik sağlıklarının korunmasına dair politika, kanun, uygulama ve araştırma çalışmaları için önemli bir kaynak olacak. Ayrıca proje kapsamında maden sektörü için psikososyal risk faktörleri değerlendirme modeli ve ölçüm aracı olarak kullanıcı dostu bir “dijital aplikasyon” geliştirildi. İş yeri hekimlerinin maden sektöründe psikososyal riskler ve bu ölçüm aracının kullanımı konusunda eğitilmesi için bir “çevrimiçi eğitim platformu” hazırlandı.
Projede, 360 işyeri hekimi İç Danışman Gelişim Programı’nı; 400 iş güvenliği uzmanı, 70 iş yeri hemşiresi, acil tıp teknisyeni, 50 psikolog, klinik psikolog ve örgüt psikoloğu eğitim modüllerini tamamladı.
Proje kapsamında Zonguldak havzasında madenlerde yaşanan kazalarda sakatlanarak dezavantajlı hale gelen çalışanların karşı karşıya kaldığı psikososyal riskler hakkında “Anlattılar” adlı kitap ve yaygın etki yaratmak üzere “Uçlar” adını taşıyan bir belgesel hazırlandı. Program, “Uçlar” belgeselinin ilk gösterimi ve Türkiye’nin ilk madenci korosu olan “Zonguldak Madenciler Korosu”nun konseri ile sona erdi.
