BEUN Rektör Yardımcısı ve Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kutoğlu liderliğindeki ekip, radar uydu görüntülerini işleyerek yer hareketlerini otomatik olarak tespit eden ve deprem ile heyelan risklerini analiz eden çığır açıcı bir yazılım geliştirdi.
Rektör Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer’in desteğiyle hayata geçirilen bilimsel araştırma projesi, yer bilimcilerin afet risklerini belirleme ve zarar azaltma çalışmalarına büyük katkı sağlayacak. Yazılım, bugünden itibaren Türkiye’deki tüm yer bilimcilerin kullanımına açılacak.
Otomatik Analizle Afet Riski Azalacak
Rektörlük Senato Salonu'nda gerçekleştirilen basın toplantısında Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, jeolojik afetlerin insan hayatını ve yerleşim birimlerini tehdit eden en büyük tehlikelerden olduğunu vurgulayarak, bu afetlerin erken tespiti ve zarar azaltma çalışmalarının önemine dikkat çekti. Kutoğlu, geliştirilen yazılımın bu alandaki zorlukları aştığını belirterek şu ifadeleri dile getirdi:
"Depremler, heyelanlar gibi olaylar gerek insan hayatını gerekse yerleşim birimlerini tehdit eden en büyük jeolojik afetlerdir. Bu jeolojik afetlerin ortaya çıkartılması, erken uyarı yapılabilmesi, zarar azaltma çalışmalarının yapılması ve aktif hayatlarının belirlenmesi gibi çalışmalar günümüzün en ileri teknolojisi radar uyduları ile gerçekleştirilebilmektedir. Ancak maalesef bu radar uydularının işlenmesi o kadar kolay bir çalışma değildir. Bu gerek ülkemizde gerekse dünyada az sayıdaki bilim insanı tarafından gerçekleştirilebiliyor. Bunların proseslenmesi son derece zahmetli bir iş ve arka planda çok sayıda programın koşturulması ve değerlendirilmesi gerekiyor.
Sayın Rektörümüz Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer’in değerli desteğiyle birlikte bilimsel araştırma projelerinden aldığımız maddi destekle biz bu süreçleri son derece kolaylaştıran, otomatize eden bir yazılım gerçekleştirdik. Bu vesileyle böylesine önemli bir projenin ortaya çıkmasında büyük katkı sunan başta Sayın Rektörümüz Prof. Dr. İsmial Hakkı Özölçer olmak üzere projede yer alan tüm ekibe teşekkür ediyorum."
Prof. Dr. Kutoğlu, devam eden açıklamasında, "Bu yazılım ile 2014 yılından bugüne kadar radar uydu görüntülerini alarak, arka planda 16 tane ayrı yazılımı birleştirip otomatik bir şekilde görüntüleri değerlendiren bir yazılım ortaya çıkardık. Bu yazılım şu anda bizim üniversitemizin sunucuları üzerinden çalışıyor ve internet üzerinden erişip bunu herhangi bir kişinin 5-10 dakikalık bir eğitimle bu çalışmayı gerçekleştirmesi mümkündür. Burada gerçekleştirilen uygulama ile hangi bölgede çalışmak istiyorsanız ki bu bölge artık Türkiye ile de sınırlı değil. Aktif jeolojisi bulunan dünya üzerindeki tüm bölgeleri Amerika’dan Avrupa’ya, Afrika kıtasına kadar tüm bölgeleri diğer bilimcilerimizin çalışması mümkün hale getirdik. Burada çalışacağınız bölgeyi geometrik olarak seçiyorsunuz. Ondan sonra hangi tarihler arasında görüntü işlemek istiyorsanız o tarihleri yazıyorsunuz ve bir butona bastığınız zaman yazılım çalışmaya başlıyor. Bu seçtiğiniz bölgenin büyüklüğüne ve zaman aralığına bağlı olarak arka planda görüntüleri uzay ajanslarından indiriyor ki bu görüntülerin büyüklüğü GB boyutundadır. Bunları indirdikten sonra da yine arkada otomatik olarak adım adım 16 tane ayrı program çalışıyor ve en sonunda seçtiğimiz bölgedeki yer hareketlerinin zaman serisi olarak gösterilmesi mümkün oluyor." sözlerini dile getirdi.
Rektör Prof. Dr. Özölçer: “Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Türkiye’nin ve dünyanın öncü üniversitelerinden biridir”
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İsmail Hakkı Özölçer ise projenin önemine vurgu yaparak, üniversitenin bu alanda Türkiye’nin öncü kurumlarından biri olduğunu ifade edip sözlerinde şu ifadelere yer verdi:
"Prof. Dr. Hakan Kutoğlu hocamızın geliştirmiş olduğu radar uydularından yer hareketlerinin izlenmesi programı akademik camiada oldukça önemlidir. Değerli hocamız ve ekibi, radar uydularından gelen örüntülerin pek çok programla işlenmesi zorluğunu aşarak tek bir programa indirerek herkes tarafından yani bu alanda uzman olmayan kişiler tarafından bile kullanılabilmesine imkân sağlayan bir program geliştirdi. Biz de bilim camiasına kazandırılan bu programın BAP tarafından bütün masraflarını karşılayarak programın hazırlanıp Üniversitemiz ve daha sonra da ülkemizin hizmetinde kullanabilmesi için gerekli desteği sağladık. Nitekim yer hareketlerinin izlenmesi konusunda geliştirilen bu program ve geçmiş dönemlerde ortaya koyduğumuz nice kayda değer çalışmalarla Türkiye’de öncü ve rol model üniversite olma başarımızı güçlendirmeye emin adımlarla devam ediyoruz.
Bununla birlikte bu programla depremler, fay hatları ve heyelanlar yakinen takip edilebilecek. Belki heyelanlar daha önceden tahmin edilebilecek. Zamandan ve pek çok ekstra işten tasarruf edilmesini sağlayan bu programla depremler ve fay hatlarla ilgili ayrıntılı çalışmalar daha doğru yapılabilecek. Pek çok şeyde uzman olmadığınız zaman bu gibi programları çalıştırıp görüntüyü işlemek ve sonuçları elde etmek oldukça zordur. Hocalarımızın geliştiridği bu program insanların bu uzmanlık alanlarını aradan çıkarıp daha basitleştirerek kullanılır hale getiriecektir. Ülkemize ve aziz milletimize hayırlı olsun. Program şu anda bizim sunucularımız üzerinde çalışmaktadır. Daha sonra farklı alternatiflerle sunulacak. Bizim sunucularımıza girip çalışmak isteyen tüm bilim insanları ve araştırmacılar bunu kullanabilecek. Radar uydularının görüntülerini işleyip dünyanın herhangi bir yerindeki yer hareketlerini tespit edebilecekler. Bu da hepimiz için öenmli bir fayda sağlıyor. Bu vesileyle tekrardan kıymetli hocamız Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ile değerli ekibini kutluyor, projenin Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi ailesine, Zonguldak’ımıza, ülkemize ve bilim camiasına hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum.”
Proje kapsamında, Sentinel-1 radar uydu görüntülerinden elde edilen verilerin analiz edilmesini sağlayan bir analiz aracı geliştirildi. Projenin temel hedefi, deprem, heyelan ve yer hareketleri gibi doğal afetlerin takibini kolaylaştırmak ve belirli alanlarda yer yüzeyindeki tüm değişimleri analiz etmek olarak belirlendi.
Gerçekleştirilen bu proje sayesinde, afet riski taşıyan bölgelerde erken teşhis ve müdahale imkanları artarken, kaçak yapılaşma ve yer yüzünde meydana gelen yer değiştirmelerin tespit edilebilmesi de sağlanıyor. Geliştirilen yazılımın, Türkiye’nin afetlere karşı direncini artırması ve yer bilimleri alanındaki araştırmalara önemli katkılar sunması bekleniyor.
